آرشيو اخبار

  مصطفي کمال پورتراب در نقد کنسرت مشترک ذوالفنون و خواجه نوري با عنوان «هم نوايان صلح»، عدم تجانس دو موسيقي تلفيق شده و بي توجهي به قواعد پذيرفته موسيقي را از نقاط ضعف اين اجرا دانست.

  دوازدهمين نشست از مجموعه برنامه هاي «نغد نغمه» که اختصاص به نقد و بررسي کنسرت مشترک «جلال ذوالفنون» و « داريوش خواجه نوري» داشت، بدون حضور اين دو هنرمند برگزار شد.

در اين برنامه که ديروز بعداز ظهر با حضور« مصطفي کمال پورتراب»، « هوشنگ کامکار»، «فاضل جمشيدي» و تعداد ديگري از هنرمندان و علاقه مندان در خانه هنرمندان برپا شد، کنسرت تلفيقي اين دو هنرمند با نام «هم نوايان صلح» نقد و بررسي شد.

«فاضل جمشيدي» که به عنوان مجري در اين برنامه حضور داشت، در ابتداي اين مراسم عنوان کرد:« متاسفانه هم استاد ذوالفنون و هم آقاي خواجه نوري به دليل مشکلاتي در لحظات آخر نتواستند در اين برنامه شرکت کنند، درصورتي که اين دو هنرمند نيز حضور داشتند، نقد برنامه مي توانست بسيار مفيد تر باشد.»

وي ادامه داد:« به نظر مي رسد، موضوع نقد هنوز ميان بسياري از موسيقيدان هاي ما جايگاه خود را پيدا نکرده است و برخي دوستان فکر مي کنند که اگر در چنين برنامه هايي شرکت نکنند، از آسيبي جلوگيري کرده يا خدمتي به موسيقي کرده اند. من احساس مي کنم هنوز بعد از اينکه کنسرتي برگزار مي شود يا فقط تعريف کرد و يا در برابر آن سکوت کرد، چون هنوز نقد جاي خود را پيدا نکرده است.»

«مصطفي کمال پور تراب»، مدرس موسيقي و آهنگساز که به عنوان منتقد در اين برنامه شرکت کرده بود، گفت:« ما براي وصل کردن آمديم. منظورم است که در اينجا جمع نشده ايم که بگوييم که مثلا کار شما بد است، يا خوب. چون اصولا اين واژه ها نسبي هستند و نمي توان به همه چيز اين طور نگزيست. نبايد جلو حرکت جوانان را بگيريم و آنها حق دارند که موسيقي پرتحرک بخواهند و من شخصا آمده ام که راهنمايي کنم، همان طور که تا همين امروز هم خودم را يک طلبه در اين حوزه دانسته ام.»

وي ادامه داد:« سعي تمام ما که در اين حوزه کار مي کنيم، اين است که سليقه عمومي را بالاتر ببريم. زيرا طي سال ها هر غذايي را به ما داده اند، خورده ايم و به آن عادت کرده ايم، اما يک جورهايي و کم کم مسموم شده ايم. در حالي که روح نيز همچون جسم نيازمند يک غذاي سالم است.»

پورتراب با طرح موضوع پيوند ميان شعر وموسيقي وارد نقد اين کنسرت شد واضافه کرد:«ما در ايران سنتي به نام تلفيق شعر وموسيقي داريم که اخيرا به نام پيوند شعر و موسيقي شناخته مي شود. بر اساس اين سنت که قواعد و قوانيني را هم براي خود دارد، هيچيک از اين دو نبايد فداي ديگري شود و همچون دو فردي که با هم زندگي مي کنند بايد همراه با هم پيش بروند، اما متاسفانه در اين اواخر شاهد بوده ايم شعر را فداي آهنگ کرده اند.»

وي افزود:« در زبان فارسي اشعار نيز همچون جملات نقاط عطفي دارند که با تغيير تاکيدها يا قالب کلمات، مفهوم و معناي آنها نيز تغيير مي کند. در واقع زماني که حالت موسيقايي کلمه عوض شود، مفهوم آن نيز تغيير مي کند، بنابراين بايد در تلفيق ميان شعرو آهنگ توجه داشت. در اين کنسرت هم در بخش هايي از قطعات با کلام، اين مشکلات ديده مي شد که اصلا يا اشعار شنيده نمي شد يا شکل و محتواي کلمات به دليل موسيقي تغيير کرده بود.»

اين استاد تئوري موسيقي به موضوع سلسله مراتب در موسيقي ايراني اشاره کرد و افزود:«ربع پرده هويت و يکي از ويژگي هاي موسيقي ايراني است که اگر آن را بشناسيم و به درستي به کار بگيريم، موجب توليد قطعات با ارزشي شده ايم. اتصالات موسيقي که به آن سلسله مراتب نيز مي گوييم ، در موسيقي سنتي و کلاسيک قواعد خاص خود را دارد که اگر بخواهيم تلفيقي از اين موسيقي ها با موسيقي پاپ هم داشته باشيم، بايد آن را رعايت کنيم.»

وي با تاکيد بر اين موضوع که بايد در موسيقي هم نوع آوري داشت، گفت:« من مخالف نوآوري در موسيقي نيستم، اما ما در موسيقي هم اصول پذيرفته شده اي داريم که مثل اصول هر علم ديگري بايد آن را رعايت کرد، نه اينکه چيزهايي را از اين طرف و آن طرف بگيريم و فقط در کنار هم بچينيم. همان طور که شما نمي توانيد اجزاي يک اتوموبيل را همان طور که دلتان مي خواهد جابجا کنيد. اما نمي دانم ما به موسيقي که مي رسيم، آسمان مي تپد و هر تغيير غير منطقي ممکن مي شود.»

پورتراب با بيان اينکه بايد يک سري تجانس ها را در نظر گرفت اضافه کرد:« در بخشي از قطعه اي که از اين کنسرت شنيديم که سه تار، در شور ونوا مي نواخت و «سي کرون» مي زد، در حالي که اصلا گيتار نمي تواند، چنين نتي را بزند و در مواردي، گيتارها نت هايي نزديک به سه تار را مي نواخت، ضمن اينکه آکورد هم مي گرفت. در حالي که به اين ترتيب برآيند صداي اين دو ساز چيز خوشايندي نخواهد بود.»

اين آهنگساز عنوان کرد:« يکي از اشکالات در چنين اجراهايي شدت صداست . چرا که جوان ما دوست دارد که موسيقي را پوست خودش هم احساس کند، در چنين مواردي از اصل موسيقي دور مي شويم وموارد ديگري جاي موسيقي را مي گيرد. حتي در مواردي رقص نور و دود جاي موسيقي نشسته است که ما ديگر يک نوع شعبده بازي مواجه مي شويم تا موسيقي.»

پس از پورتراب، «هوشنگ کامکار» نيز که به عنوان مهمان در اين برنامه حضور داشت، در کنار پورتراب قرار گرفت و گفت:« قبل از هر چيز من آقاي ذوالفنون را تحسين مي کنم که در اين سن، چنين افکار باز و امروزي دارند که چنين آنسامبلي را انتخاب کرده اند و اين براي من بسيار با ارزش است. زيرا همين موضوع نشان مي دهد که ايشان حداقل به پيشرفت موسيقي اعتقاد دارند.»

وي اضافه کرد:«تنها چيزي که من در موسيقي به آن اعتقاد دارم، زيبايي کار و تکنيک هنري و محتواي کار است. من تمام اين کنسرت را نديدم، اما دقايقي از اين کنسرت را که در اينجا ديدم، فاقد تکنيک هنري بود. همان طور هم که اشاره شد، نمي توان هر موسيقي را آورد و به هر شکل دلخواه آن را با موسيقي سنتي ترکيب کرد. خود ما بسيار موسيقي ها و ملودي هايي در سراسر کشور داريم که هم زيبا و براي خودمان ملموس است و هم هيجان دارد، اما اينکه ما بياييم و موسيقي اسپانيايي استفاده کنيم، يک مقداري به موسيقي خودمان بي مهري کرده ايم، خوب اگر نداشتيم، يک چيزي، اما اين موسيقي غني ما است که امروز ارکسترهاي غربي هم به دنبال آن هستند.»