آرشيو اخبار

  اجرای مجدد سمفونی ایثار برای تمام كسانی كه خردادماه ۲ سال پیش نتوانسته بودند در آن شركت كنند، خبر خوبی بود؛ به ویژه آنكه قرار بود تغییراتی هم در برنامه صورت بگیرد.

  سوم خرداد بهانه مناسبی برای این اجرای مجدد بود. اركستر سمفونیك تهران به همراه گروه كر تالار وحدت و با رهبری مجید انتظامی، گزینه خوبی است برای علاقه‌مندان موسیقی كلاسیك؛ هر چند كه كار هم كاملا كلاسیك نبود. برنامه ساعت ۹ تا ۱۱ شب برگزار می‌شد و با وجود اینكه قرار بود برنامه فقط از سوم تا ششم خرداد برگزار شود اما استقبال مردم به‌حدی بود كه ۲ شب دیگر هم تمدید شد.
جمعه‌شب، دومین شب اجرای سمفونی ایثار بود. شبی كه عزت‌الله انتظامی در بین تماشاگران حضور داشت. آمده بود تا از نزدیك رهبری پسرش را ببیند؛ صحنه‌ای كه شاید تا حالا چند بار دیده ولی باز هم برایش تازگی دارد و معلوم بود كه حسابی به آن افتخار می‌كند.
● همان شلوغی همیشگی
پشت در تالار وحدت، مثل همیشه حسابی شلوغ است. با اینكه نیم ساعت به اجرا مانده، نوازنده‌ها كت و شلوار پوشیده و ساز به دست، تازه خودشان را به تالار وحدت می‌رسانند. مثل همیشه آدم‌هایی كه بلیت ندارند با گردن كج دور و بر تالار پرسه می‌زنند تا شاید در آخرین لحظه، شانس بیاورند و راهی به درون سالن پیدا كنند.
شاید به خاطر كلاس بالای تالار وحدت و تیپ و شمایل طرفداران مجید انتظامی است كه نگهبان‌ها آنجا را با فرودگاه اشتباه گرفته‌اند و توی كیف‌ها را می‌گردند تا یك وقت، كسی هوس گروگانگیری به سرش نزند و اسلحه گرم با خودش نیاورده باشد. اصلا از خانم‌های با وضع آنچنانی كه اغلب در تالار وحدت دیده می‌شوند، خبری نیست و حتی خانم‌های نوازنده، لباس‌های بسیار موقری دارند.
توی كافه تریای سالن انتظار، محصولات كلاسنو با پای زردآلو سرو می‌شود كه حسابی به فضای مراسم می‌آید.
با اینكه اجرای مجدد سمفونی ایثار است ولی برخلاف انتظار سالن پر می‌شود. حتی لژها هم پر شده از آدم‌های تا كمر آویزان.
همه‌‌جور آدمی در سالن دیده می‌شد. از بچه‌‌های ۴-۳ ساله گرفته تا پیرمردهای ۸۰-۷۰ساله با هر تیپ و قیافه‌ای. مجید انتظامی می‌گوید: «نوآوری و تنوع در فرم و محتوای سمفونی ایثار است كه می‌تواند گروه‌های مختلف سنی را به خود جذب كند».
چند جانباز هم در بین مردم هستند كه با ویلچر آمده‌اند؛ همان‌هایی كه البته مخاطب اصلی اثر هم به حساب می‌آیند.
چیزی به شروع اركستر نمانده كه برابر چهره‌‌های متعجب مردم، آقای محترمی با یك كیسه بزرگ پر از رانی و بیسكویت داخل سالن می‌شود و ما نفهمیدیم بالاخره توانسته هنگام اجرا چیزی بخورد یا نه.
انتظامی پدر در ردیف نهم نشسته است، درست بین مردم و گویا اصلا هم ناراحت نمی‌شود كه به سؤال‌های بغل‌دستی‌ها و پشت‌سری‌ها جواب بدهد. با وجود آدم‌هایی كه مدام از فاصله كم بین صندلی‌ها رفت و آمد می‌كنند، انتظار كشیدن خیلی راحت به نظر نمی‌رسد.
خانمی كه گویا دوست همسر آقای انتظامی پسر است، به آقای انتظامی پدر می‌گوید: «تبریك می‌گویم واقعا باعث افتخار است كه همچین پسری دارید» و بعد از چند لحظه فكر كردن می‌گوید: «نه! به پسرتان تبریك می‌گویم كه همچین پدری دارد». آخرش هم نمی‌تواند تصمیم بگیرد كه كدامشان باعث افتخار آن یكی است.
● همه ساكت می‌شوند
برنامه با وجود ۲۰ دقیقه تاخیر شروع می‌شود. وقتی مجری برنامه می‌گوید: «مجید انتظامی، یكی از مفاخر موسیقی ایران است»، آقای عزت‌‌الله انتظامی با دستمال پارچه‌ای سفید معروفش اشك‌هایش را پاك می‌كند. او در این سن، هنوز هم بسیار احساساتی است و دیگر كسی نیست كه از رابطه عمیق او با پسر بزرگش خبر نداشته باشد.
بعد از اینكه بیشتر از ۸۰-۷۰ نفر نوازنده و گروه كر وارد سالن می‌شوند و سازهایشان را كوك می‌كنند، مجید انتظامی می‌آید. بین آن همه جمعیت، اولین كسی كه بلند می‌شود و شروع به تشویق می‌كند آقای انتظامی پدر است. او تمام طول برنامه را نیم‌خیز روی لبه صندلی نشسته بود و دست‌هایش را به هم گره كرده بود. بعضی وقت‌ها حتی چشم‌هایش را می‌بست و وقتی كه آهنگ ریتمیك می‌شد، با دست و سر و پا با آن ضرب می‌گرفت.
خلاصه تمام فاكتورهایی را كه می‌شد یك موسیقی را با تمام وجود شنید، رعایت می‌كرد. او بعد از اجرا می‌گوید: «برنامه از ۲سال پیش خیلی بهتر برگزار شد» و تأكید می‌كند كه در طول برنامه، اصلا گذشت زمان را نفهمیده است.
قطعه اول به نام «فراق» كه اجرا شد، دیگر همه فهمیدند با چه كاری طرف هستند. البته كاست سمفونی ایثار خیلی وقت است كه درآمده و تمام كسانی كه به این فرم موسیقی علاقه دارند، آن را شنیده‌اند. اما اجرای زنده با این همه نوازنده و خواننده، حس و حال دیگری دارد. علاوه بر این، تفاوت‌هایی هم در تركیب اركستر وجود داشت.
مهم‌ترین تفاوت اجرای امسال با اجرای ۲ سال پیش، خوانندگی علی تفرشی به جای حمید حامی بود كه خیلی هم خوب از آب درآمده بود.
سمفونی با یك ملودی آرام شروع شد و همراه می‌شد با تكنولوژی ابوا و پیانو و البته چنگ. چنگ اركستر را آذرنوش صدر سالك - همسر مجید انتظامی - می‌نواخت. به خاطر مشكل بودن نواختن، نوازنده چنگ در ایران خیلی كم است و شاید بشود گفت محدود می‌شود به آذر و خواهرش.
مجید انتظامی در كارهایش از صدای انسان مثل كر و سوت خیلی استفاده می‌كند. گروه كر تالار وحدت هم در این اجرا حسابی خودنمایی كرد.
فرم چیدن صحنه كاملا شبیه یك اركستر سمفونیك بود و فقط سازهای اركستر سمفونیك به چشم می‌آمد. اما بعد از اینكه صدای گیتارها شنیده شد، با اینكه خودشان دیده نمی‌شدند، همه فهمیدند كه یك اثر پاپ كلاسیك را می‌شنوند نه یك اثر كاملا كلاسیك را. بعد از آنكه دف‌ها بالا رفت و سه تا دف شروع كردند به همنوازی با اركستر، دیگر ماجرا به فراتر از یك اثر فقط پاپ كلاسیك هم رسید.
بعد از قطعه ملایم فراق، و بعد از كمی سكوت، قطعه پرواز كمی تندتر شروع شد. ۳ نوازی هارپ و گیتار و پیانو و بعد از آن، صدای دف و زمینه خوبی كه صدای تفرشی در آن به خوبی شنیده شود. پس از آن، علی تفرشی از صحنه بیرون رفت و حسابی هم تشویق شد.
قطعه حیات خواننده نداشت ولی آن‌قدر تحرك داشت كه باعث شد بچه‌ای كه چند صندلی آن طرف‌تر از عزت‌الله انتظامی نشسته بود، شروع به بالا و پایین پریدن كند كه البته عزت‌خان او را سر جایش نشاند!
تأثیر اجرا فقط روی بچه نبود. همه مردم با نفس‌های حبس در سینه قطعه را می‌شنیدند و تكان خوردن سر عزت خان هم نشان می‌داد كه حسابی به وجد آمده است.
قطعه ایثار در واقع چكیده اثر بود؛ با ریتم تند و نوازندگی در حدود ۱۰۰ نفر نوازنده كه تصور نمی‌شد حتی روی سن جا شوند.
این بخش تكخوان نداشت اما گروه كر همراه با اركستر، شعرهایی را در مورد وطن و جنگ و ایثار از مسعود هوشمند می‌خواند.
همراهی سازهای بادی و دف با اركستر، لحن حماسی این قطعه را كاملا نشان می‌داد. خود مجید انتظامی می‌گوید:« صدای دف در قطعات مختلف، تداعی‌كننده روح شجاعت، فداكاری و از خود گذشتگی است. در واقع، همراهی گروه كر و نوای حماسی زنجیرهای دف، مخاطب را به احساس واقعی از خود گذشتگی و ایثار نزدیك می‌كند».
● به افتخار آقای انتظامی
پس از اینكه اجرا تمام شد و مجید انتظامی چوب رهبری را روی میز گذاشت و به طرف جمعیت برگشت، باز هم، اولین كسی كه برای تشویق و احترام از جا بلند شد، پدر بود.
پس از اینكه مجید انتظامی پشت سن رفت، تشویق مردم آن‌قدر طولانی شد كه دوباره برگشت و بخشی از قطعه ایثار را مجددا اجرا كرد.
اجرا و تشویق‌ها كه تمام می‌شود همه راضی از سالن خارج می‌شوند. ساعت یك ربع به یازده است؛ باد خنكی می‌وزد تا شب بهاری لذت‌بخش‌تر شود. دم در خروجی تالار دو بچه با آكاردئون و تمپو آهنگ «سلطان قلب‌ها» را می‌خوانند.
● تفرشی بعد از چند سال
علی تفرشی برای علاقه‌مندان به موسیقی پاپ، چهره ناآشنایی نیست. آهنگ تیتراژ پایانی «خانه سبز» را همه به یاد می‌آورند: «سبز سبزم، ریشه دارم / من درختی استوارم...» او با این آهنگ معروف شد. بعد از آن هم مدتی كار كرد و آلبوم هم بیرون داد. ولی معلوم نیست كه چرا ۴-۳ سال از او خبری نبود.
البته بعد از این وقفه چند ساله، با كارهای متفاوتی شروع كرد. اولین تجربه خوانندگی با اركستر سمفونیك او برمی‌گردد به اجرای سمفونی ایثار به رهبری نادر مشایخی. تفرشی می‌گوید: «كار با اركستر سمفونیك به مراتب حرفه‌ای‌تر از بقیه شیوه‌های آوازی مثل خوانندگی پاپ است.
من آواز در اركستر سمفونیك را ایده‌آل خوانندگی می‌دانستم كه خوشبختانه برایم اتفاق افتاد».
البته به خاطر حجم زیادی كه صدایش دارد، می‌شود دعوت او را به همكاری با اركستر سمفونیك توجیه كرد و تا الان هم نشان داده كه از پس آن بر می‌آید و می‌تواند در این سبك كار كند. البته كار با مجید انتظامی برای او تجربه جدیدی نیست.
تفرشی در موسیقی فیلم «بوی پیراهن یوسف» هم با انتظامی كار می‌كرد. او همچنین می‌گوید: «در سال۸۳ كه ساخت سمفونی ایثار به مجید انتظامی پیشنهاد شد، من به عنوان خواننده آن انتخاب شده بودم».
اما دیگر توضیحی نمی‌دهد كه ماجرای خواندن حمید حامی چه بوده است. الان هم آلبوم آخرش به بازار آمده است و كارهایش چندان دور از دسترس نیست.
● موسیقی فیلم یا سمفونی
مجید انتظامی هنگام رهبری اجرای سمفونی ایثار فقط چند روز برای ۵۹ ساله‌شدن كم داشت. البته تعداد افتخاراتش هیچ نسبتی با سنش ندارد. استاد به‌طور متوسط هر پنج، شش سال یكبار سیمرغ بلورین موسیقی فیلم فجر را برده و این تازه همه جایزه‌های او نیست. تندیس جشن خانه سینما هم در ویترین او هست. از همه مهمتر اینكه وزارت ارشاد او را موزیسین درجه یكی معرفی كرده است.
مجید انتظامی به‌خاطرعلاقه پدرش به موسیقی از ۱۰ سالگی به هنرستان رفت و از همان موقع ساز تخصصی‌اش را «ابوا» انتخاب كرد كه البته به‌خاطر صدای بسیار بلند و بم ابوا تمرین‌هایش در خانه خیلی سخت انجام می‌شد. بعد از دیپلم‌گرفتن وارد اركستر سمفونیك تهران شد ولی بیماری كلیه‌اش كه تا الان هم او را رها نكرده باعث شد تا به آلمان سفر كند.
در آلمان شروع به تحصیل هنر كرد. هنر موسیقی در دانشگاه برلین و با شاگردی كارل اشتاین. البته غیر از تحصیل، به‌عنوان نوازنده ابوا در اركستر فیلارمونیك آلمان غربی و اركستر سمفونیك برلین هم ساز می‌زد. آشنایی انتظامی با ابوا خیلی جالب است. وقتی قرار بود او به هنرستان موسیقی برود می‌خواست ویولن بزند اما یك معلم اتریشی می‌گوید كه دندان‌هایش به‌درد ابوا می‌خورد. البته مجید هیچوقت از این انتخاب ابراز ناراحتی نكرده و همانطوری كه خودش می‌گوید عاشق سازش است.
سال ۱۳۵۳ انتظامی به ایران آمد و شروع كرد به همكاری با اركستر سمفونیك و تدریس در دانشگاه.
همه او را به‌عنوان آهنگساز فیلم می‌شناسند. همانطور كه خودش می‌گوید نگرشش به موسیقی فیلم كاملا جدی است. می‌گوید: «گاهی اوقات با شنیدن یك صحنه پلان از موسیقی كه خودم ساخته‌ام پرواز می‌كنم و اینكه می‌بینم توانسته‌ام یك‌نفر دیگر را با خودم به اوج ببرم به من انرژی می‌دهد تا كارم را با عشق بیشتری ادامه دهم.»
هرچند كه بسیاری از موسیقی‌دان‌ها می‌گویند موسیقی فیلم خوب، موسیقی‌ای است كه شنیده نشود ولی كارهای مجید انتظامی به خوبی شنیده می‌شود و به‌خوبی هم روی فیلم می‌نشیند. كسی نیست كه در كارهای انتظامی موسیقی از كرخه تا راین را به یاد نداشته یا بوی پیراهن یوسف یا روز واقعه و حضرت مریم(ع) را.
انتظامی ساخت موسیقی فیلم را با فیلم سفر سنگ مسعود كیمیایی در سال ۵۷ شروع كرد و بعد برای موسیقی فیلم‌های بایسیكل‌ران، از كرخه تا راین، دیوانه از قفس پرید، آژانس شیشه‌ای و روز واقعه در جشنواره فجر جایزه گرفت.
تیتراژكارتون ماركوپولو و بچه‌های مدرسه آلپ هم از كارهای او است.
انتظامی الان بیشتر وقتش را در دفتر كارش می‌گذراند. او می‌گوید: «حتی در موقع ناهارخوردن هم كار می‌كنم» درواقع فقط برای خواب به خانه می‌رود. می‌گوید به محیط محل كارش از خانه آشناتر است.
به‌خصوص الان كه دخترش ازدواج كرده و پسرش هم دنبال كارهای خودش است، مجید به همراه همسرش كه می‌گوید بهترین همكارش هم هست در دفتر كار می‌كنند.
● جاودانه‌های استاد
مجید انتظامی برای حداقل ۷۸ فیلم موسیقی ساخته و به‌علاوه كارهای دیگری هم دارد. این‌ها معروف‌ترین آلبوم‌های او هستند.
▪ سمفونی ایثار: بعد از اجرای دو سال پیش این سمفونی كاست آن بیرون آمد كه البته با خوانندگی حمید حامی بود.
▪ از کرخه تا راین: مطمئنا معروف‌ترین كار مجید انتظامی است كه ملودیش را همه به خاطر دارند. این موسیقی برای فیلم حاتمی‌كیا و در سال۱۳۷۱ ساخته شد. به خاطر ملودی زیبایی كه دارد رادیو و تلویزیون راه و بیراه آن را در مناسبت‌های مختلف پخش می‌كنند.
▪ آرام‌تر از دریا: این اثر را بارها از تلویزیون شنیده‌اید. انتظامی قطعات آن را به نام فرزندانش نام‌گذاری كرده است. این تنها آلبوم موسیقی بدون كلامی در آن است كه ساخته و می‌گوید آن را فقط برای دل خودش ساخته.
▪ بوی پیراهن یوسف: بعداز" از كرخه تا راین" دومین كار معروف انتظامی است.
▪ مریم مقدس: فیلم مریم مقدس ملودی خیلی خاصی دارد. وجود تكخوان زن در این اثر از اولین كارهای انجام گرفته در این زمینه است.