آرشيو اخبار

  آغازگر هنرهای سرزمین های اسلامی، عرفا بوده اند/ نگاه امام(ره) به شعر و موسیقی مثبت بوده است
آثار هنری ناب مرتبط با معنویت و عرفان اند و آثار عرفانی نیز علاوه بر اندیشه های متعالی و عرفانی ، واجد صبغه هنری است.
علی تاجدینی - نویسنده و پژوهشگر - در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر، ضمن بیان این مطلب افزود: اصولا امام (ره) از دوران جوانی به مقوله شعر و موسیقی خوشبین بوده است. بزرگانی مثل سیدحسین نصر هم این موضوع را تصدیق کرده اند. ما نیز در دیوان اشعار و غزل های امام می توانیم آشنایی ایشان را با دستگاه ها و گوشه های موسیقی شاهد باشیم. اصولا موسیقی با شعر خواه ناخواه پیوستگی دارند.

  وی افزود: از اشعار امام متوجه می شویم که ایشان با سعدی و حافظ و مولانا آشنایی کامل داشته است. امام از جوانی شعر می گفته و ظاهرا دیوان شعری هم داشته که آن را گم کرده و دنباش می گشته است. خاطره ای شنیده ام که عده ای که مدعی دیدار امام زمان (عج) بوده اند نزد امام رفته اند و امام برای این که کذب آنها را ثابت کند به آنان گفته که در گذشته دیوان شعری داشته و آن را گم کرده است که اگر آن را بیابند رابطه شان با امام زمان برای ایشان اثبات می شود، آنها نیز می روند و بازنمی گردند.

نویسنده کتاب "بذر مشاهده" با اشاره به گرایش های عمیق شعری در امام خمینی اضافه کرد: در اندیشه عرفانی گرایش به شعر بسیار پررنگ است. نمی توان عارف مسلک بود اما مولانا و عطار را قبول نداشت. شاید از طریق ریاضت بتوان به این مرز رسید اما امام ابتدا وارد حجاب عقل شد و بعد از مرحله استدلال عبور کرد و به اندیشه شیخ اشراق و مرتبه ذوق رسید و سپس در محضر ملاصدرا و دست آخر عرفان نظری ابن عربی و ... حاضر شد. این مراحل در نامه امام به گورباچف هم عنوان شده است.

وی به کتاب خود "بذر مشاهده" که درباره ادبیات عرفانی امام و اصطلاح شناسی دیوان شعر اوست، اشاره کرد و افزود: در این اثر روشن کرده ام که عرفا همواره نزدیک ترین افراد به دین بوده اند. چنین انسان هایی به شعر نزدیک اند و موسیقی را خوب می شناسند. آثار عرفانی نیز از نظر قالب، دارای وجهه زیباشناختی و هنری است. به عنوان نمونه، تفسیر المیزان و کتاب شفای ابن سینا ارزش هنری ندارند، اما ادبیات عرفانی واجد جنبه تغزلی و زیباشناسانه است.

وی سخن گفتن از خداوند و کمال مطلق را شوریدگی و شوریدگی را نزدیک به شعر دانست و گفت: زبان عرفان زبان الهام است و هر دو از یک منبع سرچشمه می گیرند. مولانا در جایی می گوید که این ابیات را خودم نیستم که می گویم، کسی هست که در نی می دمد و ... . اینها با علوم و ریاضیات فرق می کند.

تاجدینی، جذابیت و مخاطب پسندی را از ویژگی های هنر برشمرد و اضافه کرد: مثلا در خانقاه ها علاوه بر جنبه های مهر و محبت و خدمت به خلق، نوع لباس پوشیدن و سماع و اشعار و ... را داریم که پررنگ و برجسته است. از این رو خانقاه ها را از جنبه زیباشناسی زیباتر و جذاب تر از مساجد می بینیم.

این محقق به جذابیت رفتاری و ظاهر و خلق و خوی زیبای حضرت رسول (ص) اشاره کرد و ادامه داد: عرفا به جنبه زیبایی اهمیت می دهند و اگر گشتی در تاریخ هنر خود بزنیم متوجه می شویم که مبدا و سرمنشا هنرهای ما از قبیل موسیقی و معماری و رقص و نقاشی و ... مشایخ و عرفا بوده اند. یعنی ابتدا عرفای ما بوده اند که رشته هنر را به دست گرفته اند.

وی در پایان تصریح کرد: این می تواند مبحثی بسیار جالب توجه باشد که چرا سرآغاز هنرهای سرزمین های اسلامی، عرفا قرار داشته اند؟ بازمی گردیم به موضوع امام خمینی. ایشان در آثاری که از خود به جا گذاشته اند مثل مصباح الهدایه و صحیفه نور و دیوان و ... صبغه کلامی بالایی دارند و مشخص است که بینشی عرفانی در پس آنها نهفته است. همه می دانند که امام (ره) در حوزه عرفان، سرآمد بوده و تعلق به مکتب عرفانی داشته است و به همین دلیل هم هست که نسبت به شعر و سایر هنرها نگاه باز و مثبتی دارند.



استفاده از اين خبر فقط با ذکر منبع " خبرگزاری مهر " مجاز می باشد.