آرشيو اخبار

  گروه " ایرانی" ماه گذشته در چند محل مهم اروپا از جمله مقر سازمان ملل در ژنو و ساختمان اصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین به اجرای کنسرت پرداخت . گزارش حاضر نگاهی تحلیلی و تفسیری به برنامه های این گروه با اشاراتی به عوامل تاثیرگذار در موفقیت گروه های موسیقی دارد .
تور کنسرت گروه ایرانی به سرپرستی پژمان طاهری ، آهنگساز و نوازنده سنتور و خوانندگی علیرضا قربانی با همکاری پنج نوازنده : نوشین پاسدار،عود،اسحاق چگینی، نی، اردوان طاهری ،سه تار،سامان صمیمی،کمانچه و رشید کاکاوند،تنبک از چهاردهم فروردین ماه سال جاری مطابق با سوم آوریل 2006در شهر برن سوییس آغاز شد.این گروه بعد از سوییس در اتریش و اسلوونی نیز چند برنامه موسیقی اجرا کردند که آخرین آنها در 27فروردین ماه برگزار شد.

 
تشکیل گروه های موسیقی و بررسی مشکلات و یا آسیب شناسی آنها از موضوعات پردامنه ای است که وارسی و کند و کاو همه جانبه آن به پژوهشی جامع نیاز دارد ؛ قبلا و در سلسله مصاحبه های "مهر" با کارشناسان ، به برخی ملاحظات تشکیل گروه های موسیقی در ایران و مسایل مبتلابه آنها اشاراتی شده است . این گزارش با نگاهی تحلیلی و آسیب شناسانه درزمینه فعالیت گروه های موسیقی وعوامل موثر درموفقیت و یا فروپاشی آنها نگاشته شده است.
تشکیل هسته اولیه گروه ایرانی به حدود ده سال پیش باز می گردد؛ در چند دهه اخیر به استثناءگروه کامکارها تقریبا هیچ گروهی نتوانسته است طول زمانی فعالیت خود را به چند سال برساند؛گروه ایرانی نیز از این امر مستثنی نبوده است.از فعالان و نوازندگان قبلی این گروه بجز دو تن (برادران طاهری)که موسس این گروه بوده اند هیچ یک از اعضای قبلی در این گروه فعالیتی ندارند. اینکه آن اعضا و آن افراد فعلابا کدام گروه مشغول اند وچه کار می کنند موضوع بحث ما نیست. اینک نوازندگانی جوان و با انگیزه - که کنسرت های تور اخیر برای برخی از آنها به عنوان اولین و جدی ترین فعالیت صحنه ای شان محسوب می شد- گروه ایرانی را تشکیل می دهند.

بازسازی وتاسیس گروه درهیات وشکل جدید به اواخر تابستان سال گذشته باز می گردد .بنا به درخواست و با نظارت پژمان طاهری که در ایام فراغت تحصیل از اتریش به ایران آمده بود و به مدد دوستانی چون قربانی و چگینی این گروه تشکیل شد.هدف اصلی و اولیه، ارائه کارهای جدی،هنری و قوی در عرصه موسیقی ایرانی و در قالب کنسرت های متعدد در تهران و دیگر شهرهای ایران بود. اما در ادامه، طرح برگزاری کنسرت در اروپا شکل گرفت.
جلسات تمرین با نظمی خاص ،در منزل سرپرست گروه آغازوازهمان ابتدا ،ارتباطی عاطفی بین اعضای گروه برقرارشد.حضور دوستان نوازنده در حریم خانوادگی توام با نفوذ چشمان مشتاق و پر مهر زن و فرزند، فروغ مهر را در بین اعضای گروه فروزان تر و پیوندهای انس و الفت را محکم تر کرد.
ماهور و همایون ؛ دوبخش طراحی شده برای کنسرت با اشعاری از بهار ،ابتهاج ،اخوان ثالث و...به مذاق جان شنوندگان و نوازندگان نشست .نظرات اصلاحی هریک از اعضا ، گاه با طنز و شوخی رد و گاه با عشق و مهربانی به کار گرفته می شد. لحظات هزل و مطایبه در لابه لای فضای جدی و پرجذبه تمرین علی رغم انرژی بخشی به گروه ، گاه بسیار غریب و ناآشنا اما شیرین می نمود .
یک ،دو،سه وچند ماه تمرین ، شاکله اصلی کار را مشخص کرد...و آخر الامر کار به بار نشست ؛ اثر خلق شده بود.اینک زمان ارائه و تکرار لحظات خلق شده رسیده بود؛ در حقیقت تنها برق چشمان مخاطبان و شوق همنفس شدن با شنوندگان و بینندگان حاضر در کنسرت ، قوی ترین انگیزه برای نوازندگان وخواننده گروه برای اجرای چند باره اثردر سالن کنسرت به شمار می رفت.
بحث و فحص های حاشیه ای و اختلاط گروه در زمینه آسیب های موجود در انجام کارهای گروهی و بیان تجربیات فرد فرد گروه در قوام و دوام کار گروهی و نیزاستحکام دوستی اعضا موثر افتاد. همچنین حضوراتفاقی رضاداوری (اولین استاد پژمان)نوازنده استخوان دار سنتور و موسیقیدان مهاجر ایرانی که هم اینک در کانادا با خاطرات تلخ و شیرین خود از حشر و نشر با محمد رضا لطفی،همکاری با گروه کر ارکستر سمفونیک تهران ،هم اتاقی با کامکار و....به سر می برد،برای همیشه از خاطرات خوش زمان تمرین گروه ایرانی محسوب می شود.
از سوی دیگر کارهای هماهنگی و چاپ و انتشار بروشور و پوسترچند زبانه توسط اردوان طاهری(نوازنده سه تارگروه)در خارج از کشور در حال انجام شدن بود.
تقسیم کار بین اعضای گروه از نقاط بسیار مهم در تداوم و استمرارکار گروهی است.اصولا یکی از عوامل فروپاشی گروه های موسیقی در ایران نبود مدیریتی آشنا به مناسبات اجتماعی و مسلط به شرایط و قواعد برگزاری برنامه های عمومی است.احساسی شدن و برخوردهای غیر متعارف طرفین در بروز سوءتفاهمات و ایجاد خلل در برگزاری برنامه های موسیقایی علاوه بر محدودیت های موجود از مهمترین عوامل ناکامی در استمرار فعالیت های موسیقیدانان ایرانی است . چند سالی است که برخی از هنرمندان تیز هوش و مجرب کارهای هنری و تولیدی خود را با انجام امور اداری و بازار یابی به کلی مجزا و مستقل کرده اند تا ضمن حفظ شان و اعتبار هنری خویش از بروز مشکلات ناشی از عدم آشنایی خود با شرایط و مدیریت کار بکاهند .به هرحال این نکته چه اتفاقی باشد و چه حساب شده در پیشرفت پروسه کاری برگزاری کنسرت گروه ایرانی در چند نقطه مهم و معتبر دنیا بسیار موثر بود .
درموفقیت سلسله برنامه های کنسرت گروه ایرانی در اروپا مجموعه ای از عوامل دست به دست هم دادند. قطعا در انجام کارهای گروهی بزرگ ، نقش "فرد"بسیار کمرنگ می شود اما هرگز نمی توان این تاثیرات فردی را حتی در حد یک "نگاه"مهرآمیزنادیده گرفت؛ کیفیت کار و دلنشینی یک برنامه هنری گاه به ظرایف و دقایقی بستگی دارند که کمتر به چشم می آیند.بدیهی است که گاه نقش افرادی نیز که در راس مجموعه ای فعالیت دارند به مثابه تضمین و "شرط اولیه" غیر قابل کتمان است. و بدون شک در اینجا نقش سید محسن نبوی ، سفیرصاحبدل وبه تبع آن مجموعه سفارت ایران در اتریش از آن نقش های اساسی و محوری بوده است.
اولین برنامه گروه درسالن کنسرواتوارموسیقی برن در روز سوم آوریل برگزار شد ؛ استقبال تماشاگران بسیار خوب وتعداد شنوندگان غیر ایرانی نیز قابل تامل می نمود. کنسرت بعدی در مقر سازمان ملل در ژنو جاافتاده تر و بهتر بود.سخنرانی "لالووار"مدیر کل فرهنگی سازمان ملل در ژنو که با علاقه ای خاص سازهای نی،کمانچه ،سه تار،عود،تنبک وسنتور را معرفی می کرد از برنامه ریزی و هماهنگی قبلی کارگزاران فرهنگی سازمان ملل حکایت داشت.قبل و بعد از او سجادپور سفیر دوم ایران در سازمان ملل از رسم و رسوم ایرانیان در آغاز فصل بهار وپایان کدورت ها در این ایام صحبت کرد .قربانی در این کنسرت نیز همان غزل حافظ در برنامه قبل را تکرار می کرد که :من ترک عشق و شاهد و ساغر نمی کنم / صدبار توبه کردم و دیگر نمی کنم.تصنیف "ایران" اثر جاودانه درویش خان با شعربلند ملک الشعرای بهار(چه محنت ها که کشیدیم ایران/به کام دل نرسیدیم ایران)بیش از دیگر قطعات ، شور وشعف خاصی دربین گروه برجای گذاشت.
وبالاخره آخرین کنسرت گروه درسوییس در سالن اصلی تئاتر و موسیقی برن که گنجایشی بیش از 1200نفرداشت برگزار شد.در این برنامه تقریبا اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان مقیم سوییس آمده بودند.صحبت های دکتر کلینی(از فرهنگیان جراح فک و صورت!) قبل از آغاز برنامه وصحبت های ایرانیان مقیم در خصوص فرهنگ و هنر ایران تا چندین ساعت بعد از اتمام کنسرت ادامه داشت.
برخورد خوب و مهر آمیز سفیر ایران-در سوییس- و همسرش ، و حضورشان در تمامی کنسرت ها در این کشور،از چشم گروه پنهان نماند.پس از پایان کنسرت های گروه در سوییس علیرضا قربانی به همراه اسحاق چگینی برای شرکت در یک جشنواره موسیقی که در سالزبورگ برگزار می شد به مدت 48ساعت از گروه جدا شدند.آنها قرارداشتند به اتفاق جمشید شمیرانی (نوازنده تنبک)و محمدرضا ابراهیمی(نوازنده تار) به روی صحنه بروند.بقیه افراد به وسیله قطار به فاصله ده ساعت ازبرن به وین رسیدند.نظم و انضباط امورحمل و نقل و همچنین دقت در برنامه ریزی جشنواره ها و هماهنگی بسیار دقیق و مدیریت شده از نکاتی بود که بسیار جلب توجه می کرد ؛ در حاشیه باید گفت که اساسا اینگونه ساختارهای زیربنایی است که تاثیرات غیر مستقیم خود را بر توسعه فرهنگ و مناسبات آن می گذارد و دقیقا به همین دلیل هم بود که این برنامه در کنار تور بدون کوچکترین خلل و خدشه ای به اجرا در آمد.شاید به جرات بتوان اذعان کرد که یکی از دلایل مهم پیشرفت کارهای گروهی و ارتقاءکمی و کیفی فعالیت های موسیقیایی اروپا وبه طورکلی کشورهای توسعه یافته در همین نکته است.
به هرحال هدف نهایی ونقطه مطلوب برای گروه ، ارائه بهترین و قوی ترین برنامه در مهد موسیقی جهان - اتریش - و بویژه در سالن دانشگاه مرکزی وین طراحی شده بود.
در این زمان با تلاش مهربانانه و ارزشمند سعید بهنام که خود از کارمندان رسمی آژانس بین المللی انرژی اتمی است برنامه اجرای کنسرت در این آژانس هم عملی شد.این حرکت فرهنگی - سیاسی بسیار بسیار مهم و تاثیر گذار بود .این برنامه تقریبا با اعلام دستیابی ایران به اورانیوم غنی شده که توسط رییس جمهوری در مشهد صورت گرفت مصادف شده بود و به همین علت برخی از افراد و مسئولان آژانس به شدت با این اجرا مخالف بودند و اجرای این کنسرت را درآن شرایط به نفع ایران می دانستند .
به هرحال این برنامه به همت آن دوست وطن دوست که مهرش آغشته با گرمایی از جنس آفتاب جنوب ایران است به خوبی برگزار شد و پس از آن دهها نفر از ملل مختلف در مورد فرهنگ و هنر غنی ایران به صحبت پرداختند . بعدازآن سعید بهنام از تاثیر شگرف آن برنامه در مرکز آژانس صحبت و بازتاب آن را خیلی خوب و ماندگار توصیف کرد .